Công thức tính số thể lệch bội

a/ Các dạng :

-Thể khuyết (không) : 2n – 2 ; Thể khuyết kép : 2n – 2  – 2 .

-Thể một nhiễm: 2n – 1   ;  Thể một kép : 2n – 1 – 1 .

-Thể ba nhiễm: 2n + 1     ;  Thể ba kép : 2n + 1+ 1 .ba

-Thể bốn nhiễm: 2n + 2   ;  Thể bốn kép : 2n  + 2 + 2 .

 (n: Số cặp NST) .

DẠNG ĐỘT BIẾN	SỐ TRƯỜNG HỢP TƯƠNG ỨNG VỚI CÁC CẶP NST
Số dạng lệch bội đơn khác nhau	Cn1 = n
Số dạng lệch bội kép khác nhau	Cn2 = n(n – 1)/2
Có a  thể lệch bội khác nhau	Ana = n!/(n –a)!

 

 

+ VD

Bộ NST lưỡng bội của loài  = 24. Xác định:

– Có bao nhiêu trường hợp thể 3 có thể xảy ra?

– Có bao nhiêu trường hợp thể 1 kép có thể xảy ra?

– Có bao nhiêu trường hợp đồng thời xảy ra cả 3 đột biến; thể 0, thể 1 và thể 3?

   Giải

* Số trường hợp thể 3 có thể xảy ra:

2n = 24→ n = 12

Trường hợp này đơn giản, lệch bội có thể xảy ra ở mỗi cặp NST nên HS dễ dàng xác định số trường hợp = n = 12. Tuy nhiên GV nên lưu công thức tổng quát để giúp các em giải quyết được  những bài tập phức tạp hơn .

Thực chất: số trường hợp thể 3 = C_n¹ = n = 12

* Số trường hợp thể 1 kép có thể xảy ra:

HS phải hiểu được thể 1 kép tức đồng thời trong tế bào có 2 thể 1.

Thực chất: số trường hợp thể 1 kép = C_n² =  n(n – 1)/2 = 12.11/2 = 66

* Số trường hợp đồng thời xảy ra cả 3 đột biến: thể 0, thể 1 và thể 3:

phân tích để thấy rằng:

– Với thể lệch bội thứ nhất sẽ có n trường hợp tương ứng với n cặp NST.

– Với thể lệch bội thứ hai sẽ có n – 1 trường hợp tương ứng với n – 1 cặp NST còn lại.

– Với thể lệch bội thứ ba sẽ có n – 2 trường hợp tương ứng với n – 2  cặp NST còn lại.

Kết quả = n(n – 1)(n – 2) = 12.11.10 =1320.

Tuy nhiên cần lưu ý công thức tổng quát cho HS.

-Thực chất: số trường hợp đồng thời xảy ra 3 thể lệch bội = A_n^a = n!/(n –a)! = 12!/(12 – 3)!

                                                                                                   = 12!/9! = 12.11.10 = 132

Advertisements